Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) είναι σύνολα κειμένων, διαγραμμάτων και χαρτών με τα οποία καθορίζονται μια σειρά χωροταξικών, πολεοδομικών και περιβαλλοντικών ζητημάτων, σχετικών με τη χωρική ανάπτυξη και οργάνωση μιας περιοχής μελέτης.
Τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια θα ορίσουν:
Στην πράξη, με την ολοκλήρωση των σχεδίων θα διατίθενται «χάρτες» και «κείμενα» που θα περιγράφουν με σαφήνεια τι επιτρέπεται να αναπτυχθεί, υπό ποιους όρους δόμησης και σε ποιές περιοχές.
Μετά την ολοκλήρωση των μελετών, τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια ελέγχονται ως προς τη νομιμότητα τους από το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) και τελικώς εγκρίνονται με Προεδρικό Διάταγμα.
Ως εκ τούτου, με τα νέα αυτά πολεοδομικά εργαλεία αποφεύγονται αντικρουόμενες ερμηνείες και προσφυγές που συχνά καθυστερούν την υλοποίηση πολλών έργων, ενώ διευκολύνονται οι βιώσιμες επενδυτικές δραστηριότητες στη χώρα με παράλληλη προστασία του περιβάλλοντος.
Η 1η φάση (εκπόνηση της μελέτης), διακρίνεται σε δύο (2) διακριτά στάδια, ως εξής:
Περιλαμβάνει τη διάγνωση των δυνατοτήτων και των προβλημάτων χωρικής ανάπτυξης και οργάνωσης, την αξιολόγηση των χωρικών, γεωλογικών και περιβαλλοντικών δεδομένων, τη διατύπωση των εναλλακτικών σεναρίων χωρικής ανάπτυξης και την αρχική πρόταση χωρικής οργάνωσης, χρήσεων γης και όρων δόμησης της περιοχής μελέτης.
Περιλαμβάνει την τήρηση της επίσημης διαδικασίας διαβούλευσης επί των προτάσεων της μελέτης ΤΠΣ, την ενσωμάτωση των αποτελεσμάτων της διαβούλευσης και την οριστικοποίηση της πρότασης. Ειδικότερα, το 2ο Στάδιο της εκπόνησης της μελέτης έχει ως στόχο την οριστική διατύπωση της πρότασης του ΤΠΣ, όπως αυτή απορρέει από το τελικώς επιλεγέν σενάριο και αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία της διαβούλευσης της τελικής πρότασης. Και αυτό το στάδιο περιλαμβάνει δύο (2) Ενότητες:
Τα Ειδικά Πολεοδομικά σχέδια με Αναθέτουσα Αρχή το Δημόσιο, αναφέρονται σε εκτεταμένες γεωγραφικές ενότητες ή και Δημοτικές Ενότητες ή Δήμους και εξομοιώνονται τοις πράγμασι με τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια. Εκπονούνται για τις περιπτώσεις ανάγκης ταχείας ολοκλήρωσης του πολεοδομικού σχεδιασμού από την πολιτεία, λόγω κρίσιμων χωρικών προβλημάτων που επιβάλλουν την άμεση αντιμετώπιση ή την αποτροπή δημιουργίας τετελεσμένων καταστάσεων που οφείλονται σε έλλειψη ή ανεπάρκεια πολεοδομικού σχεδιασμού.
Η Διάγνωση αναλύει και αξιολογεί τα χωρικά δεδομένα της ευρύτερης περιοχής και οφείλει να κάνει τη σύνδεση των τοπικών δεδομένων και πολιτικών και των χωρικών τους επιπτώσεων στη ζώνη άμεσης επιρροής και στην περιοχή επέμβασης. Η Α’ Ενότητα ενσωματώνει και στοιχεία από τυχόν υφιστάμενες κυκλοφοριακές μελέτες, Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας ή άλλες μελέτες αν υπάρχουν.
Η ενότητα αυτή έχει ως στόχο την αναλυτική διατύπωση της Πρότασης του ΕΠΣ, όπως αυτή απορρέει από το τελικώς επιλεγέν σενάριο με βάση τις σχετικές κατευθύνσεις της επίβλεψης της μελέτης. Περιλαμβάνει επίσης δύο Υποενότητες. Στην Υποενότητα 1 (Χωρικές κατευθύνσεις) παρουσιάζονται με επιχειρησιακό χαρακτήρα, για την περιοχή επέμβασης, οι προτάσεις του επιλεγέντος σεναρίου και στην Υποενότητα 2 (Αναλυτικές ρυθμίσεις - Πρόγραμμα εφαρμογής), προσδιορίζονται αναλυτικά οι χωρικές ρυθμίσεις και κατευθύνσεις για την περιοχή επέμβασης.